2 kwietnia to Światowy Dzień Świadomości Autyzmu, stanowiący część całego miesiąca dedykowanego temu schorzeniu. W tym dniu kolorem solidarności z osobami z autyzmem jest kolor niebieski. Autyzm to odmienny od typowego sposób rozwoju człowieka, nawiązywania relacji objawiający się różnicami w sposobie komunikacji, wyrażania emocji, uczenia się oraz różnorodnym schematem zachowań. Autyzm daje zmysłom błędne wskazówki, dlatego osoby ze spektrum inaczej odbierają światło, obrazy i dźwięki, odmiennie odczuwają dotyk, zapach, smak czy ból. Czasem wiatr czy metka na ubraniu potrafi wywołać panikę, a zwykły dotyk potrafi sprawić fizyczny ból. Wiele dzieci z autyzmem ma opóźniony rozwój mowy lub w ogóle nie mówi. Często nie patrzą w oczy, nie reagują na swoje imię. Może się wydawać, że osoby ze spektrum autyzmu nie lubią kontaktu z ludźmi, NIC BARDZIEJ MYLNEGO, w rzeczywistości chcą nawiązywać przyjacielskie relacje, jednak sprawia im to trudność ze względu na posiadanie niewystarczających umiejętności w tym zakresie.
Niektóre cechy autyzmu
Autyzm – całościowe zaburzenie rozwoju i funkcjonowania związane z dysfunkcjami ośrodkowego układu nerwowego, które najczęściej ujawniają się do 3 roku życia. Przypuszcza się, że istotną rolę w jego powstaniu odgrywa podatność genetyczna oraz wiele czynników środowiskowych.
Obszary zaburzeń w autyzmie:
- funkcjonowanie społeczne,
- komunikacja,
- zachowanie.
Niektóre z cech dziecka z autyzmem:
-
ma problem z kontaktem wzrokowym (kontakt jest wybiórczy, przelotny bądź nie ma go wcale),
-
nie dzieli wspólnego pola uwagi,
-
ma problem z koncentracją i uwagą,
-
ma problem z nadawaniem lub/i rozumieniem mowy (mówi w niezrozumiały sposób dla otoczenia),
-
powtarza słowa, zwroty, zdana, hasła reklamowe etc. (echolalia bezpośrednie i odroczone),
-
rozwija się w sposób nieharmonijny (opóźniony rozwój psychomotoryczny),
-
nie reaguje na własne imię,
-
nie potrafi naśladować,
-
nie gestykuluje (brak wskazywania placem itp.),
-
ma trudności w samodzielnym funkcjonowaniu,
-
nie komunikuje własnych potrzeb (nie zgłasza kiedy jest głodny, ma problem z treningiem czystości),
-
ma problemy w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami (nie zauważa obecności drugiej osoby),
-
nie rozumie obowiązujących zasad np. biega i krzyczy w miejscu publicznym),
-
zachowuje się niezrozumiale dla rówieśników i otoczenia (podskakuje, macha rączkami, piszczy, biega w kółko),
-
koncentruje się na przedmiotach bardziej niż na relacjach z druga osobą („często zawiesza wzrok na danym punkcie/przedmiocie”),
-
używa zabawek nieadekwatnie dla przeznaczenia np. jeździ samochodem po ścianie, bawi się pilotem, kluczami itp,
-
przywiązuje się do miejsc i przedmiotów (trudność z akceptowaniem zmian),
-
przejawia schematyczne zachowania (rytuały, stereotypie),
-
złości się bez wyraźnego powodu (zachowania agresywne lub/i autoagresywne),
-
jest labilny emocjonalnie (szybkie i częste zmiany emocji),
-
ma problem z przetwarzaniem bodźców sensorycznych (podwrażliwości, nadwrażliwości).
CO POWINNO RÓWNIEŻ WZBUDZIĆ NIEPOKÓJ /m.in./:
Dziecko w wieku 1 - 2 - lat
-
ma trudności z utrzymaniem równowagi, później zaczyna chodzić, biegać
-
po drugim roku życia jeszcze nie mówi
-
jest mało samodzielne - sprawne w samoobsłudze, m.in: mycie rąk, ubieranie się, jedzenie
-
ma trudności z budowaniem z klocków
-
nie naśladuje rysowania linii poziomych i pionowych
Dziecko 3 letnie
-
ma trudności z bieganiem, koordynacją - nie radzi sobie w zabawach ruchowych, wymagających utrzymania równowagi
-
ma trudność z nauką jazdy na rowerku
-
niechętne rysuje, niezgrabnie rysuje koła
-
ma trudności z zapamiętywaniem krótkich piosenek, wierszyków i rymowanek
-
mało mówi - posiada mały zasób słów
-
godzinami zajmuje się jedną rzeczą nie zawsze adekwatnie do przeznaczenia
-
nie pozwala sobie przerwać trwającej długi czas aktywności/czynności
Dziecko 4 letnie
-
nie potrafi, ma trudności z zapamiętywaniem nazw przedmiotów, czynności...
-
nie umie dobrze składać prostych klocków konstrukcyjnych
-
jest nieporadne w rysowaniu, rysunki zawierają mało elementów
-
ma trudności z aktywnością ruchową - zadania wykonuje nieporadnie lub wcale
-
ma trudności z komunikacją - budowaniem prostych zdań
-
nie potrafi długo zająć się jedną czynnością
-
nie doprowadza zadania, zabawy do końca
-
szybko się zniechęca
-
ma trudności z nawiązaniem relacji z rówieśnikami
Dziecko 5 letnie
-
nie wypowiada się pełnymi zdaniami, ma trudności z opowiadaniem o tym, co widziało lub słyszało
-
ma wadę wymowy
-
nie lubi zajęć plastycznych, ma trudności z rysowaniem i wycinaniem
-
ma niewłaściwy chwyt - źle trzyma kredkę, za silnie lub za słabo ją naciska
-
jest mało samodzielne i zręczne w czynnościach samoobsługowych
-
ma trudności z chwytaniem i rzucaniem piłki
-
ma trudności z koncentracją i uwagą - nie jest w stanie spokojnie wysiedzieć ok. 15 minut w czasie trwającej aktywności np. w przedszkolu.
Wczesne rozpoznanie, prawidłowo postawiona diagnoza oraz podjęcie odpowiedniej terapii jest bardzo ważne dla rozwoju dziecka. Mózg małych dzieci jest plastyczny, rozwija się najszybciej w skali całego życia (trenowany właśnie w tym okresie dzieciństwa jest zdolny do tworzenia największej ilości nowych połączeń synaptycznych). Zintegrowane oddziaływania terapeutyczne mogą polepszyć funkcjonowanie osoby z autyzmem w każdym środowisku (dom, przedszkole, szkoła, itp.), co w konsekwencji może nie tylko poprawić poziom funkcjonowania i powstrzymać nieprawidłowy rozwój ale przyczynia się przede wszystkim do poprawy jakości życia.